Jak uruchomić seniora przed udarem mózgu?
Udar mózgu to jednostka chorobowa dość często występująca u seniorów, dlatego też każdy kto zajmuje się na co dzień opieką nad osobą starszą powinien umieć go rozpoznać i zapewnić seniorowi odpowiednią pomoc. Ale równie ważna jest pierwsza pomoc przy udarze jest także jego profilaktyka, czyli nie dopuszczanie do wystąpienia tegoż.
Udar mózgu jest bowiem stanem bardzo poważnie zagrażającym zdrowiu, a nawet życiu chorego. Udar mózgu to nic innego jak wystąpienie objawów ogniskowego uszkodzenia mózgu bądź zaburzenia jego funkcji przez przyczynę naczyniową. Czy można zapobiec wystąpieniu udaru mózgu u seniora?
Objawy udaru mózgu
Do najbardziej charakterystycznych objawów udaru mózgu należą: asymetria twarzy, słabsza noga lub ręka, zawroty głowy, problemy z mową, zaburzenia widzenia, silny ból głowy. Jeżeli mamy pod swoją opieką seniora, u którego zauważamy chociaż jeden z wyżej wymienionych objawów, należy niezwłocznie wezwać pomoc lekarską. O objawach i pomocy dotyczących udarów mózgu rozpowszechniono akronim angielski FAST, który pozwala na szybkie zapamiętanie najważniejszych danych dotyczących objawów i pomocy w przypadku udaru:
– F- face, twarz- osoba przechodząca udar ma asymetryczną twarz, często z charakterystycznie opadniętym kącikiem ust,
– A- arm, ramię- podczas udaru występuje obniżenie ramienia po jednej stronie ciała- jest to widoczne, gdy uniesiemy choremu ręce do góry,
– S- speech, mowa- osoba po udarze ma zniekształconą, bełkotliwą, czasem zupełnie niezrozumiałą mowę,
– T- time, czas- jest niezwykle ważny w momencie pomocy choremu, liczą się pierwsze minuty, dlatego pogotowanie należy wezwać zawsze bezzwłocznie. Szyba pomoc osobie przechodzącej udar pozwala jej na podjęcie najnowocześniejszych metod leczenia i uniknięcie poważnych uszkodzeń mózgu.
Zapobieganie udarowi mózgu
Profilaktykę udaru mózgu dzieli się na profilaktykę pierwotną oraz profilaktykę wtórną. Profilaktyka pierwotna dotyczy niedopuszczenia do wystąpienia udaru, zaś profilaktyka wtórna to niedopuszczanie do kolejnego udaru już po wystąpieniu udaru. Profilaktyka pierwotna dotyczy minimalizowania czynników ryzyka wystąpienie udaru mózgu, a należą do nich zbyt duże ciśnienie tętnicze (nadciśnienie), zaburzona gospodarka lipidowa, cukrzyca, nikotynizm, brak aktywności fizycznej.
Zapobiegając udarom mózgu u chorych ze schorzeniami sercowymi z predyspozycją do skrzeplin stosuje się leki przeciwzakrzepowe. Jeżeli chory przebył już udar mózgu, podejmujemy profilaktykę wtórną. Dotyczy ona najczęściej leczenia farmakologicznego zaleconego przez lekarza lub leczenia zabiegowego (jeśli takie jest wskazane). Każdy, kto jest w grupie ryzyka wystąpienia udaru mózgu oraz kto już go przebył powinien podejmować aktywność fizyczną, powinien bezwzględnie zrezygnować z używek, do których należą papierosy czy alkohol, powinien dbać o zdrową dietę i skupiać się na szeroko pojmowanym zdrowym stylu życia.
Opieka nad chorym po udarze mózgu
Jak już napisaliśmy, o stanie pacjenta po udarze mózgu decyduje szybkość udzielenia mu pomocy. Dlatego też od tegoż stanu będzie zależała opieka poudarowa, jej zakres i czas potrzebny na poprawę stanu chorego. Osoby po udarze są bardzo często pacjentami leżącymi, dlatego senior powinien mieć przygotowane wygodne łóżko oraz materac przeciwodleżynowy. Obowiązkowa jest profilaktyka przeciwodleżynowa, częste zmiany pozycji chorego oraz dbanie o jego higienę na najwyższym poziomie.
Często podczas udaru mózgu uszkodzeniu ulegają zakończenia nerwowe odpowiedzialne za zwieracze, chory ma więc często założony cewnik. Podczas cewnikowania ważne jest, by dbać o najwyższy poziom higieny okolic intymnych osoby chorej, kontrolować poziom oddawanych płynów i ich barwę (sprawdzanie, czy w moczu nie pojawia się krew), dbać o odpowiednie ułożenie worka na mocz (by mocz nie cofał się z powrotem do rurki przewodzącej). Chorzy często mają problemy z przełykaniem, dlatego ich posiłki powinny być odpowiednio rozdrobnione, a nawet półpłynne.
Chorego warto karmić często (5-6 razy dziennie), a w mniejszych porcjach. Osoba leżąca jest narażona na choroby płuc, dlatego chory powinien mieć w domu chociaż 2 razy dziennie oklepywane plecy. Oklepywanie pobudza krążenie i umożliwia wykrztuszenie zbierającej się wydzieliny.
